Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου 2023

Δημήτρης Νίκου: Οδοιπόρος

 

Σαν άλλος Άτλαντας σηκώνεις το βάρος του κόσμου στους ώμους σου. Η δική σου ύβρις είναι μία ακόμα αποστασία. Είσαι ένας από εμάς, όχι όμως ο καθένας μας. Γιατί θέλει αρετή και τόλμη να μπορείς να υπερβείς τα όριά σου για να αναζητήσεις το όνειρό σου πέρα από την απατηλή λάμψη του κόσμου που μας έχει περιχαράξει. Αχθοφόροι είμαστε όλοι μας, οδοιπόροι ελάχιστοι, εκείνα τα μυαλά τα φωτισμένα, εκείνοι οι άνθρωποι που χαράζουν τη δική τους επίπονη πορεία προς μία ουτοπία ή μήπως όχι;

Ο ήρωας του αφηγήματος του Δημήτρη Νίκου πορεύεται προς έναν άλλον ήλιο, έναν άλλον τόπο, παίρνοντας βαθιές ανάσες για να αντέξει, φορτωμένος έναν σάκο φτιαγμένο από έγνοιες και κακοτοπιές, από θλίψη και οργή. Έναν σάκο που τον έχουν θρέψει τα αγριεμένα βλέμματα, οι φθονερές διαθέσεις, η ασίγαστη κακία. Δεν ξεφτίζει ποτέ αυτό το βάρος στην πλάτη του, αντίθετα γιγαντώνεται, μα άμα ψάξεις το περιεχόμενό του, θα διαπιστώσεις ότι είναι αδειανός.

Περπατάει ο οδοιπόρος, φεύγει, προσπερνά. Δεν ανήκει πουθενά, δεν ξαποσταίνει. Ψάχνει ένα φως, πότε απόμακρο, πότε τόσο κοντά του. Το φως σηματοδοτεί το όνειρό του για εκείνον τον τόπο που ζεσταίνει ένας άλλος ήλιος .

Περπατάει, πορεύεται, ατενίζει, κοπιάζει, οραματίζεται, ελπίζει. Αρνείται να ζήσει μιαν άδεια ζωή, αρνείται να υποταχτεί. Ξεκόβει από το πλήθος, οι γνώμες των άλλων τον αφήνουν αδιάφορο, κλείνει τα αυτιά του και συνεχίζει. Αν επιβιώσει, θα έχει νικήσει. Αν όχι, δεν θα έχει παραδοθεί αμαχητί. Ο δικός του κόσμος δεν προσκυνάει την ύλη, το νερό και ο αέρας είναι η ουσία της ζωής του.

Η πόλη τον τσακίζει. Τη βλέπει σαν ένα ασπρόμαυρο παζλ με χιλιάδες κομμάτια που ανάμεσά τους θα ψάξει να βρει το πέρασμα για να βγει στη θάλασσα. Να σ’ αγναντέβω, θάλασσα, να μη χορταίνω, απ’ το βουνό ψηλά, στρωτήν και καταγάλανη και μέσα να πλουταίνω απ’ τα μαλάματά σου τα πολλά. (ο πρόλογος από τη συλλογή Το φως που καίει του Κώστα Βάρναλη). Θάλασσα που γίνεται ταυτόσημη της ζωής. Νερό κι αέρας κι ένας έρωτας που είναι κι αυτός νερό κι αέρας.

Μακρύ το ταξίδι κι η φαντασία πλάθει τόπους και χρόνους. Η φαντασία είναι ζοφερή. Εφιαλτικά προβάλλει εικόνες από έναν κρανίου τόπο όπου το αίμα ποτίζει τη γη για να καρποφορήσει φυτά με ανθρωπόμορφα λουλούδια. Σπαράζουν τα άνθη, βγάζουν μια κραυγή, μαραίνονται, πέφτουν ξανά στη γη, για να βλαστήσουν αμέσως άλλα. Μια μάταιη προσπάθεια να φτάσουμε στα ύψη, να αγγίξουμε την εικόνα που ο καθένας μας ορίζει για Θεό του; Μια υπενθύμιση της σύντομης ύπαρξής μας σε αυτή τη ζωή;

Πυρακτωμένα μέλη, πυρακτωμένες σκέψεις παράφορες. Κάποτε τις δροσίζει η νύχτα. Ανάσες πότε κοφτές πότε πιο βαθιές. Κι εκείνο το φως; Ας μην το χάσεις, μη κλείσεις τα μάτια, μη σταματήσεις, μη σταματήσεις να ανασαίνεις, να περπατάς, να προσπαθείς.

Μην εγκαταλείψεις, μη γίνεις ένας από τους πολλούς, τους ασήμαντους, τους παραιτημένους, τους βολεμένους. Όλους εκείνους που μέρα με τη μέρα γίνονται στρατιά ολάκερη, σαν τα κεφάλια μιας άτρωτης Λερναίας Ύδρας ξεπετάγονται και χλευάζουν και δείχνουν με το δάχτυλο και γελάνε ειρωνικά και κακολογούν και σχολιάζουν και έχουν γνώμη για το καθετί, αμαθείς ή ημιμαθείς επαΐοντες.

Εσύ, Οδοιπόρε, θα τον βρεις τον τόπο σου, εκεί που το άρμα του Ήλιου θα σε οδηγήσει, και σαν ένα αγριολούλουδο, ταπεινό αλλά όχι ασήμαντο, θα ριζώσεις και θα γίνεις άτρωτος.

Ο Δημήτρης Νίκου με έναν λόγο πυρετώδη, φλογερό, ανθρώπινο πλάθει ένα όνειρο με λέξεις που γίνονται ήχοι και εικόνες, ένα όνειρο που συνταράζει τις αισθήσεις, ένα όνειρο που μιλάει για αντοχή, προσπάθεια, επιμονή. Το ταξίδι του ανθρώπου σε αυτόν τον κόσμο μπορεί να κρατήσει μια στιγμή ή μια ζωή ολόκληρη. Το τι θα το ορίσει δεν είναι η διάρκεια, αλλά η ουσία και ο στόχος του.

Διαβάζοντας τον Οδοιπόρο, ίσως αναγνωρίσουμε κάτι από τα δικά μας όνειρα που απωθήσαμε, ξεχάσαμε, παρατήσαμε, χάσαμε σε μια στροφή, στην πρώτη αναποδιά. Η θάλασσα θα είναι πάντα εκεί, να μας περιμένει. Τι κι αν την κρύβουν βουνά και κακοτράχαλοι δρόμοι; Δεν είναι η ουσία της ανθρώπινης φύσης άραγε να γκρεμίζει τείχη όχι για να αλώσει αλλά για να φτάσει το ιδεατό;

Οδός, οδύνη, ωδή. Μια πορεία, ένας επίπονος άθλος, ένα εγκώμιο ψυχής.

Για να μην παραιτηθούμε, να μη χαθούμε μέσα στο πλήθος. Για να θυμόμαστε πάντα πόσο σημαντικοί μπορούμε να είμαστε ή μπορούμε να γίνουμε.

 

Συγχαρητήρια στον φίλο και συνοδοιπόρο Δημήτρη Νίκου για αυτό το μαγικό ταξίδι και στις εκδόσεις Γλαρόλυκοι που βοήθησαν στην υλοποίησή του.

Σάββατο 2 Δεκεμβρίου 2023

Μιχάλης Σπέγγος: Τρωική Ραψωδία

 

Τι έρχεται στον νου μας στο άκουσμα του Τρωικού πολέμου; Το έπος του Ομήρου, και τα ονόματα του Αγαμέμνονα, του Μενέλαου, του Οδυσσέα, του Αχιλλέα. Μετά θα πάμε στον Πάτροκλο, τον Αίαντα, τον Νέστορα και τον Ιδομενέα. Και από τη μεριά της Τροίας, στον Πρίαμο, τον Έκτορα, τον Πάρη. Μα θα θυμηθούμε και τις γυναίκες: Την ωραία Ελένη,ως μήλον της Έριδος, και την Κασσάνδρα, με τις προφητείες συμφορών, τις σκλάβες Βρισηίδα και Χρυσηίδα. Αυτά μάθαμε στο σχολείο, για έναν πόλεμο που ξεκίνησε για μια γυναίκα, κράτησε δέκα χρόνια, ανάμεσα σε Αχαιούς και τους συμμάχους τους και τους Τρώες, με συνεχείς παρεμβάσεις των Θεών, για να καταλήξει στην άλωση της Τροίας.

Και τελικά, τι ήταν ο Τρωικός πόλεμος; Ένα όμορφο παραμύθι που αφηγήθηκε τέσσερις αιώνες μετά τη λήξη του ο Όμηρος; Ένας ύμνος στην ανδρεία, ένα έπος; Πώς να πιστέψει κανείς αυτά που περιγράφονται στην Ιλιάδα ως πραγματικά συμβάντα και όχι ως μια εξωραϊσμένη, μια ωραιοποιημένη σκοπιμότητα; Μα, υπήρξε ο Δούρειος Ίππος; Ναι, ο Οδυσσέας ήταν πολυμήχανος, μα λίγο δύσκολο να πιστέψουμε σήμερα ότι ένα τεράστιο ξύλινο άλογο που χαρίστηκε ως δώρο γίνεται δεκτό από τους αντιπάλους με τους οποίους πολεμάς επί δέκα χρόνια. Και όλο αυτό το αίμα που χύθηκε, τι ήταν; Για μια βεντέτα έγινε η σύγκρουση; Πού; Στην Τροία; Μα, υπήρξε η Τροία; Ας μην ξεχνάμε ότι μέχρι να την ανασκάψει ο Σλήμαν (αν και ο πρώτος που έκανε ανασκαφές στη βορειοδυτική Τουρκία ήταν ο Κάλβερτ), υπήρχε έντονη αμφισβήτηση και για την ύπαρξη της Τροίας και για το ότι διαδραματίστηκε αυτός ο περιβόητος Τρωικός Πόλεμος.

Ο Μιχάλης Σπέγγος με όπλα του το πάθος και την αγάπη του για την έρευνα και τη γραφή, τον ταξιδιάρικο λόγο του και τον απέραντο σεβασμό στο αναγνωστικό του κοινό κάνει τις δικές του ανασκαφές στα βάθη της ιστορίας και αποδίδει στο σήμερα έναν τρομερό πόλεμο. Είναι βαρύ το έργο που επωμίζεται, πολλές οι πηγές που του δίνουν το υλικό και την έμπνευση. Όπως μας αναφέρει ενδεικτικά στο εισαγωγικό του σημείωμα, είναι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, η Αινειάδα, έργα του Αισχύλου, Σοφοκλή και Ευριπίδη με θέματα από τον Τρωικό κύκλο, οι αναφορές της Χρηστομάθειας του Πρόκλου στα Κύπρια Έπη, την Αιθιοπίδα, τη Μικρά Ιλιάδα, και την Ιλίου πέρσιν. Τον παρακινούν ο Κόιντος ο Σμυρναίος, ο Απολλόδωρος, ο Ηρόδοτος, ο Παυσανίας, ο Δίκτυς ο Κρης, ενώ ιδέες τού δίνουν οι σύγχρονοι Κωστής Παπαγιώργης και Κορνήλιος Καστοριάδης.

Στο σωτήριο έτος 2023 μ.Χ., ο Τηλέμαχος αφηγείται ενώπιον των προγόνων του την ιστορία του Τρωικού πολέμου, και ο συγγραφέας, με έναν πολύ έξυπνο τρόπο, μπάζει τον αναγνώστη στο πνεύμα εκείνης της μακρινής εποχής φιλτράροντάς το στο σήμερα, απομακρύνοντας τα μεταφυσικά ή μυθικά στοιχεία, παρακάμπτοντας τις θεϊκές παρεμβάσεις, χαρακτηριστικές της μυθολογίας.

Αν εμείς θέλουμε να κατανοήσουμε και να εμβαθύνουμε, αλλά και να τιμήσουμε όπως αξίζει το έργο του, ας αφεθούμε στη μαγεία του λόγου του και ας πάρουμε μια πρώτη ιδέα για το τι ήταν ο ηρωισμός και ο ήρωας εκείνη την τόσο μακρινή εποχή, την εποχή του Χαλκού, ποιες ήταν οι δυνάμεις και η δυναμική τους, τι αντιπροσώπευε ο θάνατος, για ποιον λόγο γίνονταν οι μονομαχίες εντός ή εκτός πεδίου μάχης, ποιος ήταν ο σκοπός του πολέμου, ποιο ήταν εν γένει το αξιακό σύστημα.

Η συλλογικότητα και το άτομο καθορίζουν την πορεία του κόσμου. Οι σχέσεις τους, άλλοτε ειρηνικές άλλοτε φιλοπόλεμες όριζαν το παρελθόν, το παρόν, θα ορίζουν το μέλλον, φέρνοντας ζοφερό Μεσαίωνα ή προοδευτική Αναγέννηση κάθε φορά. Είναι θέμα αναλογιών θα έλεγε κανείς. Ή δυσαναλογίας, αν δούμε την πορεία του ανθρώπινου γένους, όταν το ένα από τα δύο, κάτω από οποιαδήποτε σημαία, γίνεται κάτι το ασύλληπτα επικίνδυνο, αν δεν πορεύεται στον δρόμο της ομόνοιας και της αξιοπρέπειας, που συμπεριλαμβάνουν τις έννοιες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ηθικής. Υπήρξαν και υπάρχουν σκοτεινοί, ανίεροι φαφλατάδες ποδηγέτες, αλλά και φωτισμένα μυαλά, άνθρωποι μπροστά από την εποχή τους. Όραμα έχουν και οι μεν και οι δε, το ερώτημα είναι τι είδους όραμα είναι αυτό και ποιον εξυπηρετεί: το άτομο ή τη συλλογικότητα; Και ναι, ερχόμαστε ξανά στην αιώνια και αέναη πάλη, τη συνυφασμένη με το πιο προικισμένο έμβιο ον. Γιατί γίνονται οι πόλεμοι; Γιατί ποτέ δεν μαθαίνουμε; Γιατί σπαράζουμε και σπαραζόμαστε;

Σίγουρα όχι για μια Ελένη, θα μας πει ο γιος του Πρίαμου. Μην πάει όμως το μυαλό σας στον Πάρη. Εδώ μιλάμε για τον Έλενο, τον δίδυμο αδελφό της Κασσάνδρας. Είναι μάντης, είναι όμως και πολεμιστής. Είναι ένας αμφισβητίας, ένας άνδρας ερωτευμένος, ένας απλός άνθρωπος που τον βαραίνει η πριγκιπική καταγωγή, αυτός που θα πάρει τη σκυτάλη της αφήγησης της ιστορίας και θα μιλήσει για όσα έζησε στην Τροία, και όσα δεν έζησε αλλά έμαθε από τον Οδυσσέα. Και έτσι ξεκινάει ένα συναρπαστικό ταξίδι, πεντακοσίων σχεδόν σελίδων. Και από τη μία υπάρχει ο σεβασμός στους θεούς, η ανδρεία, η τιμή, η φιλία, η οικογένεια και η φιλοξενία. Από την άλλη, ένας ανταγωνισμός ανάμεσα σε δύο δυνάμεις, ένα όραμα που ζυγίζεται κάθε φορά και γέρνει άλλοτε στην παντοδυναμία και άλλοτε στη σύμπνοια και την ειρήνη. Στρατηγικές θέσεις και σημεία, πλούτος, ευημερία. Και πάθη χιλιοτραγουδισμένα. Η μήνις, το μίσος, η απληστία, ο έρωτας. Το κλέος και η δόξα. Η ματαιότητα και η ματαιοδοξία.

Πέντε ελληνικά πλοία πλέουν προς τα νοτιοδυτικά, στη θάλασσα της Προποντίδας. Το φορτίο τους πλούσιο: μπαχάρια, χαλκός, κασσίτερος, ελεφαντόδοντο. Η θάλασσα μια αντάρα. Θα καταφέρουν να δέσουν στο λιμάνι της Ζέλειας. Θα τους προσφερθεί φιλοξενία υπό όρους. Και από εκεί θα ξεκινήσει η αλυσίδα των γεγονότων που θα οδηγήσουν σε μια φοβερή σύρραξη. Γιατί η φιλοξενία είναι ιερή. Γιατί υπάρχουν κανόνες μεταξύ των ανθρώπων και μεταξύ των θεών, αλλά κυριότερα μεταξύ θεών και ανθρώπων. Η συμμαχία της Τροίας, ένας φόρος διέλευσης, η ομοσπονδία των Αχαιών. Μια αρπαγή, μια αναμόχλευση παθών, μια ξεχασμένη υπόθεση, η δίψα για κυριαρχία, ο πόθος, η αμφιταλάντευση.

Τα αν και τα γιατί. Τα αν δεν γράφουν την ιστορία. Τα γιατί προσφέρουν την ψευδαίσθηση ότι μαθαίνουμε από τα λάθη μας.

 

Η Τρωική ραψωδία είναι ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα. Μια καθηλωτική αφήγηση της ιστορίας ενός πολέμου, ένα πολύτιμο δώρο στον αναγνώστη. Μα δεν είναι μόνο η απόλαυση της ανάγνωσης, είναι και το έναυσμα να σκεφτούμε, να πάψουμε να αναμασάμε, να αναθεωρήσουμε το δικό μας σύστημα αξιών, να σπάσουμε αυτόν τον ιστό της αράχνης που υφαίνουμε καθημερινά, νομίζοντας ότι αυτό το εργόχειρο είναι το μόνο έργο που έχουμε να επιδείξουμε στον βίο μας και που πασπαλισμένο με απατηλά ονειροπολήματα προβάλλουμε ως άλλο λάβαρο στην σύντομη πορεία μας στον κόσμο.

 

Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στον ακούραστο λογοπλάστη, αγαπημένο φίλο συγγραφέα Μιχάλη Σπέγγο και στις εκδόσεις Επίμετρο που φέρνουν αυτό το βιβλίο στα χέρια μας.

 

Τετάρτη 4 Ιανουαρίου 2023

Γιάννης Φαρσάρης: Σουσάμι άνοιξε.

 Αυτό μάλιστα. Ήταν το βιβλίο που περίμενα και ο Γιάννης Φαρσάρης θεωρώ ότι είναι ο ιδανικότερος για να καταρρίψει τη φοβία απέναντι στα κοινά και την ανοικτή διάθεση της δημιουργικότητας.

Πρόκειται για ένα εμψυχωτικό πνευματικό δημιούργημα που λειτουργεί θετικά, αισιόδοξα αλλά και λυτρωτικά, ως ένας καλός πλοηγός στο αχανές διαδίκτυο. Δεν περιέχει συμβουλές, αλλά έξυπνες ιδέες και κίνητρα για να δούμε με άλλο μάτι τη δημιουργία.

Αλήθεια, τι ωφελεί να πελαγοδρομούμε χαραμίζοντας τη δημιουργικότητά μας, όταν υπάρχουν τόσοι τρόποι για να της δώσουμε φτερά; Τριάντα ιδέες μάς δίνει ο συγγραφέας, ντυμένες με ευφάνταστους τίτλους και υπέροχες εικόνες, δεμένες με περιστατικά από τη ζωή γνωστών δημιουργών, σημαντικών ιστορικών προσώπων αλλά και των λαμπερών μυαλών της τεχνολογίας την οποία όλοι μπορούμε να απολαμβάνουμε σήμερα.

Και μέσα από όλα αυτά, μας γίνεται κατανοητό πώς οι δικές μας ιδέες γεννιούνται, απελευθερώνονται, διαμοιράζονται, αυγατίζουν και γυρίζουν πάλι σε εμάς, αναγεννημένες. Γιατί μια ιδέα, όσο καλή κι αν είναι, χρειάζεται να βγει προς τα έξω. Πάντα βέβαια σε κάτι πρωτοποριακό υπάρχουν οι θιασώτες και οι αντιδραστικοί. Δεκτή και η θετική και η αρνητική άποψη πάνω σε καθετί, αρκεί να στηρίζεται σε επιχειρήματα και όχι δεισιδαιμονίες και μυθεύματα. Γιατί άλλο είναι η ελεύθερη γνώση και άλλο η δωρεάν.

Ελεύθερη και δωρεάν γνώση, έρχομαι να καταθέσω και τη δική μου άποψη, σημαίνει ότι αφήνω το έργο μου να ταξιδέψει ελεύθερο χωρίς περιορισμό, γιατί θεωρώ ότι αντικατοπτρίζει το ότι έχω ελεύθερη βούληση. Πιστέψτε με, είναι τεράστια η χαρά και η ηθική ανταμοιβή που δίνει αυτό το μοίρασμα. Να βλέπεις τα έργα σου να έχουν τη δυνατότητα να φτάσουν παντού, να νοιώθεις καλύτερος άνθρωπος βλέποντας αυτό που από σκόρπιες, λαβυρινθώδεις ιδέες πήρε σάρκα και οστά και μετατράπηκε σε κάτι ικανό να πυροδοτήσει νέες σκέψεις και νέες ιδέες. Γιατί, στο κάτω-κάτω, όλα ανακυκλώνονται, τίποτα δεν πάει χαμένο. Για φανταστείτε, πώς θα νιώθατε αν βλέπατε ότι κάτι δικό σας έχει δώσει τη δυνατότητα και σε άλλους ανθρώπους να ανοίξουν τα φτερά τους; Θα μου πείτε, όλα αυτά υπήρχαν τόσα χρόνια, άσχετο πόσοι τα δαιμόνιζαν και τα δαιμονίζουν ακόμα. Μα φάνηκε περισσότερο με την είσοδό μας σε μια κατάσταση πρωτόγνωρη για εμάς, ανθρώπους που δεν γνώρισαν πόλεμο ή κακουχίες, να βρίσκονται έγκλειστοι κάτω από την απειλή ενός ιδιαίτερου, κακόβουλου ιού. Οι διαδοχικές καραντίνες ενίσχυσαν το ταξίδι της ελεύθερης σκέψης. Ο κόσμος απόλαυσε ελεύθερα βιβλία, ταινίες, θεατρικά έργα. Γνωστοί και λιγότερο γνωστοί καλλιτέχνες έβαλαν το δικό τους λιθαράκι να χτιστεί ένας ισχυρός δεσμός σε μια ανθρωπότητα που πληττόταν από την πανδημία, να μπουν μέσα στα σπίτια όλων μας, αφού δεν είχαμε τη δυνατότητα να πάμε εμείς να τους συναντήσουμε. Και φυσικά, δεν ήταν λίγοι όσοι βρήκαν το θετικό και την ελπίδα μέσα από όλα αυτά. Αρκεί να ρίξετε μια ματιά στο πόσα έργα αυτής της ιδιαίτερης εποχής αφορούν την αντιμετώπιση του ιού από τους ανθρώπους, τον αντίκτυπο που είχε, τα προσωπικά βιώματα του καθενός, βιώματα που τροφοδότησαν τη μυθοπλασία, γέννησαν αισθήματα που ντύθηκαν εικόνες και ήχο, έγιναν ταινίες, χορός, μουσική, σκίτσα, σχέδια, πίνακες.

Κάποιοι έχουν τον πληρωμένο αντίλογο βέβαια. Ουτοπικά είναι όλα αυτά. Δείτε το όμως λίγο διαφορετικά. Ο κόσμος που ζούμε μάς αρέσει; Έχουμε αποκτήσει χίλια καλά και χίλια προβλήματα. Φανταστείτε εκατό ανθρώπους, όπου οι ενενήντα εννέα θα εκφράσουν την άποψή τους για τον ένα που λειτουργεί πρωτοποριακά, διαφορετικά. Οι περισσότεροι θα αντιδράσουν μάλλον αρνητικά, θα υπάρξουν όμως κάποιοι, όσοι κι αν είναι αυτοί, που θα σκεφτούν τι κάνει αυτός ο ένας. Ίσως ακολουθήσουν τον δρόμο του, γιατί βρήκαν κίνητρο στις πράξεις του, ίσως η δική του πορεία να τους δώσει μια νέα κατεύθυνση, μια προτροπή για άλλη θεώρηση. Πιστεύω λοιπόν, ότι αυτό εδώ το βιβλίο που έχετε στα χέρια σας, μιλάει χωρίς ιδεοληψίες και στεγανά, σεμνά και απέριττα για την ομορφιά της δημιουργικότητας, για την πηγή του νεωτερισμού που μπορεί να γίνει χείμαρρος, ποταμός, θάλασσα και ωκεανός για έναν καλύτερο κόσμο. Θα δανειστώ τη φράση του Ριντ Χόφμαν, του ιδρυτή του Linkedin, την οποία ο Γιάννης Φαρσάρης παραθέτει στην αρχή του βιβλίου του: Πηδάς από τον βράχο και συναρμολογείς ένα αεροπλάνο, όσο πέφτεις. Πιστεύω ότι αυτό τα συνοψίζει όλα. Ας μη φοβηθούμε να ζήσουμε το όνειρό μας.

Μπείτε στη θαυμαστή σπηλιά των θησαυρών και αξιοποιείστε όσο μπορείτε καλύτερα την είσοδό σας σε έναν κόσμο που έχει πολλά να προσφέρει στα ανοιχτά μυαλά. Βουτήξτε βαθιά μέσα σας, δείτε ότι ένα κι ένα κάνουν δέκα, μάθετε για το τέλος του κόσμου όπως τον ξέρατε, γίνετε ιθαγενής του διαδικτύου, ξεχάστε το εγώ σας, φορέστε το άσπρο καπέλο του χάκερ, μάθετε το μυστικό της ψηφιακής εποχής, φτιάξτε τη δική σας κιβωτό, γίνετε ελβετικός σουγιάς, για να παραθέσω μερικά από τα περιεχόμενα του Σουσάμι άνοιξε. Αξιοποιείστε το απόθεμα που έχετε μέσα σας, δημιουργείστε, μοιραστείτε και δείτε το αποτέλεσμα.

 Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Έσοπτρον. 



Ο Γιάννης Φαρσάρης είναι καθηγητής Πληροφορικής και δημιουργός της Ανοικτής Βιβλιοθήκης. Έργα του: Johnie Society(μυθιστόρημα), Εβδόμη Εσπερινή, Φόβος κανένας (διηγήματα), Ευτυχισμένο κοιμάμενο νερό (θεατρικό έργο). Συμμετοχή στα συλλογικά: Ιστορίες βιβλίων, Ιστορίες από ένα παγκάκι, Ο άνδρας με την πουά γραβάτα, Ματριόσκα, 12/12/12/, Δήγμα γραφής.

 

Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022

Ελένη Στασινού: Ο οδηγός που άφησε το τρένο στη μέση του πουθενά



Με μια έκρηξη ζωής ξεκινάει η αφήγηση που θα δέσει στο άρμα της τέσσερις ιστορίες.

Ο Ζοχάρ, μεγαλώνει σε ένα ελεύθερο περιβάλλον, με σωστή καθοδήγηση, καλούμενος αυτός να επιλέξει τον δρόμο που θα ακολουθήσει. Θα καταφύγει στον κόσμο των βιβλίων, μέχρις ότου μια νέα ζωή τον γεμίσει αγάπη, μια αγάπη που θέλει να μεταδώσει παντού.

Η Έλι, που γίνεται Ελίσα και μετά Ελισάβετ, δροσερή κοπέλα που μόλις πήρε το απολυτήριό της, θα γνωρίσει έναν παθιασμένο έρωτα δώδεκα ωρών. Αυτή θα είναι η σύντομη επανάστασή της, για να γυρίσει πίσω στη σύμβαση, δέσμια γεροντικών μυαλών. Μέχρι που η σκιά του θανάτου γίνει ο δρόμος για τη δική της αναγέννηση.

Ο Ζακχάρια, ένα ζαχαρένιο μικρό αγόρι, που θρέφεται και θρέφει με τον καλό λόγο και η μητέρα του, η χήρα Ταβιθά. Θα βρεθούν στο έλεος ενός σκληρού άντρα κι ο κόσμος τους θα σκοτεινιάσει. Μέχρι που η μυρωδιά χυλού που καίγεται στο λάδι θα βγάλει προς τα έξω μια κραυγή.

Ο Χαγκαντά και η Ταμάρ γνωρίζουν τη στέρηση, σε έναν κόσμο που βυθίζεται στην ανέχεια. Και οι δύο πλέκουν τα δικά τους όνειρα, μόνο που της Ταμάρ είναι πολύχρωμα, σαν τις ζώνες που φτιάχνει από την κύπερη, σαν τα ρούχα που υφαίνει. Ο Χαγκαντά θα πάρει λάθος δρόμο, όταν αποφασίσει να ξεπουλήσει συνείδηση και εντιμότητα, νομίζοντας έτσι ότι θα προστατέψει την αγαπημένη του γυναίκα. Μέχρι που άθελά του θα αποκαλυφθεί, γιατί τίποτα δεν μένει κρυφό κάτω από τον ήλιο, αλλά ούτε και το φως του φεγγαριού μπορεί να προστατέψει.

Κι ανάμεσά τους, συνοδοιπόροι τους, δεκάδες δευτεραγωνιστές, σαν τον Κεφά, τον Μοζέ, τον Αντρέ, τον Σημ, τη Σαλομά, τον Ειδωλολάτρη.

Κινούμενη στο γόνιμο έδαφος του μαγικού ρεαλισμού, η Ελένη Στασινού δημιουργεί ένα βιβλίο-παιχνίδι, (όπως το χαρακτηρίζει η ίδια, θυμίζοντάς μου τα παιδικά βιβλία όπου η ιστορία περνά στην άλλη μεριά της σελίδας κατά την προσφιλή θεωρία της γραμμής) που με αφετηρία του τη φανταστική Θαμβία, ξεδιπλώνει την πάλη ανάμεσα στους έχοντες και τους ενδεείς, τους άτιμους και τους ατιμασμένους, δεσμώτες και δέσμιοι όλοι τους στην καμπύλη του χρόνου που σαν μια γκρίζα αιθαλομίχλη καλύπτει την ασημαντότητα του σιδηροδρομικού σταθμού της πόλης. Άλλοι επιλέγουν να ζήσουν χωρίς φαντασία, χωρίς μνήμη, να ξοδέψουν άσκοπα το σήμερα. Άλλοι απλώνουν γύρω τους αγάπη σφιχτά πλεγμένη σαν δίχτυ ασφαλείας. Κάποιοι θα θάψουν τη συνείδησή τους, προσδοκώντας να ξαναβρούν τη νιότη τους σε δροσερά λευκά σεντόνια, ατραυμάτιστη και φλογερή. Όλοι δέσμιοι ενός χρόνου που ξοδεύεται αναμασώντας ή αποφεύγοντας το παρελθόν ή ζώντας σαν τον ασυλλόγιστο τζίτζικα του θέρους. Ή ακόμα σωρεύοντας εφόδια ενός αβέβαιου μέλλοντος, χάνοντας το παρόν, μέχρι που η μυρωδιά του θανάτου θα τους ταρακουνήσει. Και κάπου, μια κραυγή, διέξοδος πάλης αρχέγονης, γκρεμίζει θεούς και ήρωες από τα βάθρα τους.

Πρέπει να υπερβείς τους φόβους σου, αλλιώς δεν αξίζει τον κόπο να ζεις. Γιατί δεν είμαστε άλλο παρά αίμα που κυλάει, τρεφόμαστε με οξυγόνο, για να βγάλουμε αέρια δύσοσμα, κι η σφριγηλή σάρκα μαραίνεται από τον χρόνο, όμως υπάρχει εκείνο το κρυφό πορτάκι που οδηγεί στην ψυχή. Μια μαγική σπηλιά που μέσα της κρύβει τα όνειρα, τους πόθους, τους φόβους και τόσα ερωτήματα και αγωνίες που μόνον αυτός που θα τολμήσει να διαβεί, θα διαλύσει μύθους και σύμβολα και ίσως γίνει ένας οδηγός που άφησε το τρένο στη μέση του πουθενά.

Η γραφή της Ελένης Στασινού, μαγική, ρέει σαν νερό καθάριο, δελεαστικό, που μας καλεί να βρέξουμε τα πόδια μας μέχρι που μας αποπλανεί και βυθιζόμαστε εντός του λυτρωτικά. Και τότε, ξαπλωμένοι ανάσκελα, κοιτώντας τον ήλιο κατάματα, χαμογελάμε ευδαίμονες για την απόλαυση που αξιωθήκαμε.

 

Εργογραφία της Ελένης Στασινού:

Μυθιστορήματα:

Η κουμπάρα η Μαργαρίτα, Μπουκουμάνης, 1997

Απόδραση προς το φως, Πύρινος Κόσμος, 1999

Ο Στέφανος του ελαιώνα, Όμβρος, 2000

Η Αγία πόρνη της καρδιάς του, Εμπειρία Εκδοτική, 2002

Η αυτοκρατορία των δήθεν, Εμπειρία Εκδοτική, 2003

Οντισιόν, Εμπειρία Εκδοτική, 2004

Νύχτες υποταγής, Άγκυρα, 2008

Η γυναίκα των Δελφών, Ωκεανός, 2011

Οι Πιρογιέρηδες του Έρωτα, Όστρια, 2014

Ο Χορός των Κρυστάλλων, Χίλων εκδοτική, 2014

Βρωμοθήλυκα της ιστορίας, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2016

Μαινάδες του Κηφισού, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2018

Ο οδηγός που άφησε το τρένο στη μέση του πουθενά, Εκδόσεις Γκοβόστη,2022

Ποιητικές συλλογές:

Οι οδύνες της μετάλλαξης, εκδόσεις Δίφρος, 1991

Πιο πέρα, Εκδόσεις Ergo, 1998

Συλλογικό έργο:

Το λιμάνι της ζωής μου, Εμπειρία Εκδοτική, 2007

Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου 2022

Χάρης Γαντζούδης: Ζωή που υπήρξε


Η καινούρια ποιητική συλλογή του Χάρη Γαντζούδη ξεχειλίζει συναίσθημα. Στίχοι μοναδικοί, καρφιά του ερωτικού παραλογισμού στην καρδιά, μαχαιριές που αφήνουν σημάδια στο σώμα και την ψυχή, κραυγή στην παραζάλη της μοναξιάς και της απελπισίας.

Στίχοι που μιλούν χωρίς να φοβούνται την έκθεση στα μάτια μας, λέξεις που πλέκονται σε ένα γαϊτανάκι έρωτα και πάθους, πόθου εφήμερου αλλά και παντοτινού, φωνές άηχες ώσπου γίνονται μόνιμος σύντροφος, το ζενίθ και το ναδίρ αυτής της κινητήριας δύναμης που ρέει και θρέφει, καθορίζει, στιγματίζει, αφήνει κατάλοιπα αγιάτρευτα και αναμνήσεις γλυκόπικρες.

Ζωή που υπήρξε, ζωή που το φάντασμά της στοιχειώνει, ζωή που ο ποιητής προσπαθεί να αναπλάσει, να ξαναζήσει. Στιγμές που ίσως και να πίστεψε ότι θα διαρκέσουν, στιγμές που τώρα τον χλευάζουν. Στιγμές που δεν θέλει να αφήσει πίσω του. Κλείνεται μέσα τους και τον τυλίγουν σαν ένα ρούχο μαλακό, ποτισμένο από το άρωμα της ανάμνησης.

Κι ο χρόνος της μοναξιάς κυλάει αλύπητα. Εκείνος όμως κοιτάζει την άμμο στην κλεψύδρα της θύμησης, και προτού αδειάσει, την γυρίζει ανάποδα κι ο χρόνος μετράει από την αρχή.

Ζούμε τις αναμνήσεις μας, ζούμε μέσα από αυτές, κι είναι φορές που ζούμε μόνο για αυτές. Θυμόμαστε εκείνη τη ζωή που υπήρξε, εκείνη που μας έδωσε και μας πήρε, μας πόνεσε και μας γιάτρεψε, μας έκανε δυνατούς και αδύναμους συνάμα. Μα είναι η δική μας η ζωή, κι όσο κι αν λέμε ότι αν είχαμε την ευκαιρία θα την αλλάζαμε, κάτι πάντα θα μας τραβάει εκεί, στο συρτάρι των αναμνήσεων: να το ανοίγουμε και να βλέπουμε ξανά φωτογραφίες, γράμματα με ξέθωρο μαβί μελάνι, καρδούλες και στιχάκια, αμέτρητα “σ’ αγαπώ”, εισιτήρια και αποκόμματα, ένα τριαντάφυλλο που με τόση φροντίδα αποξηράναμε, βότσαλα που πάνω τους άφησαν αποτύπωμα δυο σώματα, τόσα κι άλλα τόσα να συντροφεύουν τον χειμώνα της καρδιάς μας.

Ο Χάρης και η συλλογή του θα μπουν και στο δικό μου συρτάρι με τις πολύτιμες αναμνήσεις. Γιατί πώς να ξεχάσω τη βραδιά του Αυγούστου που τα αστέρια είχαν σκύψει κι εκείνα να δουν τι ήταν αυτό που διάβαζα και με είχε συνεπάρει τόσο. Κάθε φορά που θα ανατρέχω στους στίχους του, ένα θα θυμάμαι: εκείνα που υπήρξαν, αλλά και εκείνα που θα υπάρξουν ξανά. Και θα τον ευχαριστώ που ο πόνος, η τρυφερότητα, οι αγωνίες που αναβλύζουν οι στίχοι του, μου χάρισαν ένα ακόμα μάθημα ζωής.

 

Εργογραφία του Χάρη Γαντζούδη:

Οι πρώτες σελίδες, διηγήματα, Εκδόσεις Σαΐτα

Κύκλοι στη θάλασσα... και άλλες ιστορίες, διηγήματα, Εκδόσεις microstory.gr

Δικό μου, δικό μου, παραμύθι, Εκδόσεις microstory.gr

Για μια πόλη, νουβέλα, Εκδόσεις Bookstars

Μα δε θέλω αδερφάκι, παραμύθι, Εκδόσεις Bookstars

First pages, διηγήματα, Εκδόσεις Σαΐτα

Τα κενά... κι άλλα σκόρπια συναισθήματα, ποιήματα, Εκδόσεις τοβιβλιο

Σώματα, ποιήματα, Εκδόσεις Θράκα

Η απεργία των λαχανικών, παραμύθι, Εκδόσεις Σαΐτα

Ν´ αντέχω, ποιήματα, Εκδόσεις το ανώνυμο βιβλίο 

Ένα ψάρι που φοβάται τον βυθό, παραμύθι, Εκδόσεις Σαΐτα

Κλικ δευτερολέπτων, μικρά πεζά, Εκδόσεις Λέμβος

Ας κάνουμε απόψε ένα... παιδί, θέατρο, Εκδόσεις Όστρια

Ελεονόρα, μυθιστόρημα, Εκδόσεις Λέμβος

Τραύματα, διηγήματα, Εκδόσεις Λέμβος

Ζωή που υπήρξε, ποιήματα, Εκδόσεις Οδός Πανός.

Γνωρίστε τον συγγραφέα στο https://gantzoudisc.blogspot.com

 

Δημήτρης Νίκου: Οδοιπόρος

  Σαν άλλος Άτλαντας σηκώνεις το βάρος του κόσμου στους ώμους σου. Η δική σου ύβρις είναι μία ακόμα αποστασία. Είσαι ένας από εμάς, όχι όμως...